बुलढाणा (हॅलो बुलडाणा) मेहकर तालुक्यातील पेनटाकळी प्रकल्पात 2 व 3 जून रोजी जिल्हाधिकारी डॉ. किरण पाटील यांच्या मार्गदर्शनाखाली आपत्ती व्यवस्थापन प्रशिक्षण कार्यक्रम यशस्वीरीत्या पार पडला. नैसर्गिक आपत्तींचा सामना करण्यासाठी आणि आपत्कालीन परिस्थितीत तात्काळ व प्रभावी उपाययोजना करण्यासाठी केवळ प्रशासकीय कर्मचाऱ्यांनीच नव्हे, तर स्थानिक समुदायानेही सक्षम असावे, या उद्देशाने या प्रशिक्षणाचे आयोजन करण्यात आले होते. जिल्हा प्रशासनाच्या सर्वोच्च प्राधान्याने आयोजित या कार्यक्रमाने आपत्कालीन सज्जतेचे महत्त्व अधोरेखित केले.
या महत्त्वपूर्ण प्रशिक्षणास तहसीलदार निलेश मडके आणि जिल्हा आपत्ती व्यवस्थापन अधिकारी संभाजी पवार यांचे नेतृत्वात व शोध बचाव पथककाचे प्रमुख तारासिंग पवार व टीम यांच्या प्रमुख उपस्थितीत संपन्न झाले. जिल्हाधिकाऱ्यांच्या मार्गदर्शनाखाली, उपस्थित अधिकाऱ्यांनी आपत्ती व्यवस्थापनाचे महत्त्व आणि त्याची प्रशासकीय स्तरावर तसेच स्थानिक पातळीवर असलेली नितांत गरज स्पष्ट केली.
प्रशिक्षणात केवळ शासकीय अधिकारी आणि कर्मचारीच नव्हे, तर गावातील स्वयंसेवक, विविध स्वयंसेवी संस्था (NGOs) चे प्रतिनिधी, तलाठी, होमगार्ड, राष्ट्रीय सेवा योजना (NSS) आणि राष्ट्रीय छात्र सेना (NCC) चे कॅडेट्स तसेच इतर संबंधित घटकांचा सक्रिय सहभाग होता. जिल्हा शोध व बचाव पथकाच्या तज्ज्ञांनी या सर्व सहभागींना विविध प्रकारच्या आपत्त्यांसाठी (उदा. पूर, भूकंप, आग, वादळ) तयार राहण्याबाबत सविस्तर प्रशिक्षण दिले.
या प्रशिक्षणात बचाव कार्य, प्रथमोपचार, सुरक्षित स्थलांतर आणि आपत्कालीन परिस्थितीत प्रभावी संवाद कसा साधावा, यावर विशेष भर देण्यात आला. विशेषतः, पुरासारख्या परिस्थितीत अत्यंत महत्त्वाचे ठरणाऱ्या रबर बोटीच्या वापराचे प्रात्यक्षिक घेण्यात आले. सहभागींना रबर बोट हाताळणे, पाण्यातून सुरक्षितपणे मार्गक्रमण करणे आणि पूरग्रस्त भागातून लोकांना बाहेर काढण्याचे तंत्र शिकवण्यात आले. याव्यतिरिक्त, प्रात्यक्षिकांद्वारे आपत्कालीन परिस्थितीत नागरिकांना मार्गदर्शन करण्याच्या पद्धती समजावून सांगण्यात आल्या.
पेनटाकळी प्रकल्पासारख्या सिंचन प्रकल्पा च्या ठिकाणी नैसर्गिक आपत्तींचा धोका लक्षात घेता, अशा प्रशासकीय आणि सामुदायिक प्रशिक्षणाचे महत्त्व अनमोल आहे. या प्रशिक्षणामुळे प्रकल्पातील अधिकारी, कर्मचारी तसेच स्थानिक स्वयंसेवक आणि संबंधित घटक कोणत्याही आपत्कालीन परिस्थितीचा सामना करण्यास अधिक सक्षम होण्यास व भविष्यात उद्भवणाऱ्या संभाव्य आपत्त्यांमुळे होणारे मनुष्यबळ आणि मालमत्तेचे नुकसान कमी करण्यास यामुळे मदत होईल, असा विश्वास व्यक्त करण्यात आला.
प्रशासकीय दृष्टिकोनातून हे प्रशिक्षण केवळ कर्मचाऱ्यांच्या सक्षमीकरणापुरते मर्यादित नसून, शासकीय यंत्रणा, स्थानिक समुदाय आणि स्वयंसेवी संस्थांमध्ये प्रभावी समन्वय साधण्यासाठी एक महत्त्वाचे पाऊल आहे. यामुळे आपत्कालीन परिस्थितीत जलद प्रतिसाद आणि प्रभावी कार्यवाही सुनिश्चित केली जाईल, असे या प्रशिक्षणाच्या माध्यमातून विश्वास व्यक्त करण्यात आला आहे.
