बुलढाणा (हॅलो बुलडाणा) तणनाशक फवारणी करतांना शेतकऱ्यांनी दक्षता बाळगण्याची गरज निर्माण झाली असून, काही शेतकरी व शेत मजूरांना विषारी किटक व सर्पदंश होत असल्याच्या घटना समोर येत आहेत. संतोष मेढे यांना फवारणी करतांना काल विषारी किडा डसल्याने त्यांना दोन ते तीन रुग्णालयात उपचार घ्यावा लागला असून त्यांची प्रकृती आता ठिक आहे.
जिल्ह्यात आता शेतातील पिकांवर फवारणीसाठी लागबग सुरू झाली आहे. वातावरण बदलाचा पिकांवर विपरीत परिणाम होत असल्याने कीडींचा प्रादुर्भाव दिसून येत आहे. त्यामुळे आता कृषी विभागकडून फवारणी डब्ब्यासंदर्भात जनजागृती अभियान राबविणे गरजेचे आहे. कीड नियंत्रणासाठी शेतकऱ्यांकडून विविध कीटकनाशकांची फवारणी करण्यावर भर दिला जात आहे. मात्र, फवारणी करताना शेतकरी, मजुरांनी विशेष काळजी घेणे आवश्यक आहे. कीटकनाशकांचा अतिविषारी, विषारी, बिनविषारी या तीन प्रकारात समावेश होतो. यातील लाल स्टिकर असलेला डब्बा विषारी असून, फवारणी करताना शेतकऱ्यांनी काळजीपूर्वक वापरणे गरजेचे आहे. तसेच शेतात काम करताना काळजी घेणे आवश्यक आहे.
मोताळा येथील स़ंतोष मेढे यांना शेतात तणनाशक फवारणीसाठी गेले असता काल जहरी किडा डसला होता. प्रथम त्यांना मोताळा येथे डॉ. रविंद्र महाजन यांनी दोन वेळा उपचार करूनही फरक न पडल्यामुळे त्यांना बुलढाणा येथे डॉ. राहुल मेहेत्रे यांच्या हॉस्पिटलमध्ये भरती करण्यात आले पण पायावर सूज जास्त झाल्यामुळे त्यांना डॉ. भागवत भुसारी यांच्या हॉस्पिटलमध्ये दाखल करण्यात आले व तेथे उपचार चालू आहेत. त्यामुळे शेतात औषध फवारणी करतांना साप व किड्यांपासून संरक्षण करण्यासाठी सजग पावले उचलण्याची गरज आहे.
▪️सापांचाही वावर
पावसाचे पाणी जमिनीत घुसून शेतशिवारात सरपटणाऱ्या या प्राण्यांची बिळे बंद होत आहेत. बिळे बंद झाल्यामुळे साप हे धुरे-बांधावरील गवतात, शेतातील पिकात लपत असतात. सोयाबीनच्या पिकांमध्ये सापांचा वावर जास्त वाढलेला आढळतो. यामुळे पिकात खुरपणी, फवारणी करताना शेतकरी, शेतमजुरांनी काळजी घेणे आवश्यक आहे. नजर चुकीने सापावर पाय पडला, हात लागल्यावर सापाने दंशानंतर तत्काळ उपचार घेणे गरजेचे आहे. पिकात खाली वाकू नये, साप दिसताच त्याला न डिवचता सर्पमित्राला संपर्क साधावा, असे आवाहन कृषी विभागाने केले आहे.
▪️अन्यथा जनावरांना होईल धोका
फवारणी करताना किटकनाशक तोंडात जाऊ नये यासाठी तोंडाला कपड्याने बांधून घ्यावे.. किटकनाशकाचे मिश्रण हाताने ढवळू नये. ज्या भागात फवारणी केली, त्या भागात किमान आठ दिवस जनावरे सोडू नयेत. उपाशीपोटी फवारणी न करता न्याहारी करून करावी.
▪️काय काळजी घ्यावी?
कीटकनाशक औषध हाताला किवा शरीराच्या इतर भागाला लागणार नाही याची काळजी घ्यावी. ते तोंडात गेले तर तत्काळ जवळच्या दवाखान्यात जाऊन डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.
▪️लाल स्टिकरचा डब्बा सर्वाधिक विषारी
फवारणी करताना विषबाधा झाल्यास घरगुती उपचार न करता तत्काळ रुग्णालयात दाखल करावे. जेणेकरून वेळेत उपचार मिळतील. लालचिन्ह असलेला डब्बा सर्वाधिक विषारी अतिविषारी, विषारी आणि कमी विषारी असे तीन प्रकार कीटकनाशकात आहेत.यात लाल स्टीकर असलेला डब्बा सर्वाधिक विषारी असतो. हे कीटकनाशक अत्यंत काळजीपूर्वक वापरावे लागते. फवारणी करताना शेतकऱ्यांनी विशेष काळजी घेणे गरजेचे आहे.
